موسیقی ایرانی نمایه‌ای از ملیت و ایرانیت ماست



ندا سیجانی



مراسم اختتامیه سی و سومین جشنواره موسیقی فجر با معرفی برگزیدگان جایزه «باربد» در تالار وحدت به کار خود پایان داد. در این مراسم که اجرای آن برعهده سید عباس سجادی بود، پس از پخش سرود ملی جمهوری اسلامی و قرائت قرآن، ارکستر ملی به رهبری فریدون شهبازیان وخوانندگی سالارعقیلی قطعه «جام مدهوشی» را به اجرا درآورد.
جشنواره موسیقی فجر آیینه تمام نمای موسیقی
در ادامه این مراسم سخنرانی حمید رضا نوربخش دبیرسی و سوم جشنواره بود که در سخنانی گفت: مرور بر سلسله جشنواره‌های موسیقی فجردرطول بیش ازسه دهه گذشته نشان دهنده ظرفیت بی‌بدیل و تمایز آشکار هنر موسیقی با دیگر هنرها در عرصه تولیدات و تأثیرات ژرف و غیرقابل انکار آن در همه شئون اجتماعی و فرهنگی است. اوادامه داد: این ظرفیت بالا در حوزه اقتصادی بویژه در یک دهه اخیر نیز بخوبی نمایان شده به‌طوری که بیش از نیمی از بودجه جشنواره نیز از محل درآمد حاصل از فروش بلیت و اجراهای مختلف تحصیل شده است. رئیس سی و سومین جشنواره موسیقی فجر تأکید کرد: جشنواره موسیقی فجر آیینه تمام نمای موسیقی در همه شاخه‌های آن است و اتفاقاً به همین دلیل همه هنرمندان باید در برگزاری آن سهیم باشند.
نوربخش در بخش دیگری از صحبت‌های خود بیان داشت: شریف‌ترین هنرمندان در عرصه موسیقی هستند چرا که با وجود تمام مشکلاتی که در این چهار دهه حل نشده‌، همچنان با امید و پشتکار مشغول فعالیت هستند. به هر ترتیب لغو کنسرت‌ها، آزادی فعالیت زنان در همه کشور، مسأله کپی رایت، رونق بخشیدن به صنعت نشر و از همه مهم‌تر روشن شدن تکلیف سیاست‌های کلی موسیقی در کشور و مسائلی از این دست، فضا را به سمتی برده که به نظر می‌رسد وزارت ارشاد با ارتباط بیشتر با دیگر ارگان‌‌های حکومتی گام‌های مهم‌تری در این عرصه بردارد.
فرصتی برای انسجام همدلی و همراهی
سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز دراین مراسم گفت: موسیقی ایرانی نمایه‌ای از ملیت و ایرانیت ماست، همان‌گونه که زبان نوا و نمایی از ایرانیت ماست. او افزود: در فراز و فرود تاریخ ایران، ایران با موسیقی و نواهای موسیقایی خود به حیاتش ادامه داده است. کمتر موسیقیدان ایرانی داریم که از مامِ وطن و برای ایران ننواخته باشد و بزرگان ایرانی از فردوسی و خیام و حافظ و مولانا و سعدی که مفاخر ایرانند، با نوا و موسیقی ایران جاودانه شده‌اند.موسیقی ایرانی همچنین نمایی و نمادی از مقاومت است. صالحی افزود: موسیقی ایرانی موسیقی قومیت ماست. همان طور که قوم‌های ایرانی در جغرافیای خود چهار فصل پر رنگ و رمز هستند؛ در این اقلیم‌ها موسیقی نواحی پرورش یافته و هر کدام رنگ خود را دارد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، جشنواره موسیقی فجررا فرصتی برای حضور نسل‌های متوالی موسیقی؛ از تجربه‌های پیشکسوتان تا خلاقیت‌های جوانان دانست. فرصتی برای گونه‌های متنوع موسیقی‌های ایرانی و جهانی است. فرصتی برای گفت‌و‌گوی موسیقی؛ که زبان بی‌کلام بشری است. این فرصت را باید غنیمت شمرد و جشنواره را فرصتی برای همدلی و همراهی اهالی موسیقی دانست. بخش دیگر این مراسم به اهدای جایزه «باربد» اختصاص داشت. جایزه‌ای به معنای محک زدن آلبوم‌های مختلف موسیقی طی یکسال گذشته. جایزه «باربد» به سی‌امین دوره جشنواره موسیقی فجر برمی‌گردد و تاکنون سه دوره به ریاست حمید رضا نوربخش برگزیدگان خود را معرفی کرده و حال باید دید با انتخاب دبیرسی و چهارم این بخش از جشنواره ادامه خواهد داشت یا تغییر و تحولاتی در آن صورت می‌گیرد.
میلاد درخشانی که از برگزیدگان جشنواره سی و سوم بود در این باره به «ایران» گفت: همه جای دنیا و در آخر هر فصل جوایزی در ژانرهای مختلف به هنرمندان تعلق می‌گیرد که در واقع نشان‌دهنده رقابتی سالم بین هنرمندان است اما جشنواره‌های ما در بخش جوایز با جشنواره‌های بزرگ دنیا فاصله بسیاری دارد و هنوز تکامل نیافته است. بنابراین به عقیده من بهتر است میهمانان و گروه‌های خارجی که در بخش بین‌الملل جشنواره شرکت می‌کنند در بخش داوری هم حضورداشته باشند.
مهیارعلیزاده آهنگساز موسیقی ایرانی سال گذشته منتخب جشنواره موسیقی فجر بود.او نیز دراین باره به «ایران» گفت:در نگاه نخست باید سیاستگذاری جایزه باربد به گونه‌ای باشد که این جایزه را به یک جایزه بسیار مهم و بین‌المللی حداقل درخاورمیانه معرفی و مطرح کند. البته دراین باره تبلیغات درستی باید صورت بگیرد اما متأسفانه اینگونه نیست و به نظر من بی‌توجهی به این موضوع به کمتر شدن انگیزه آهنگساز و خواننده می‌انجامد. جشنواره موسیقی فجر سی و سه دوره پیشینه دارد و یک جشنواره پر قدمت است بنابراین امروز زمانی است که به یک جایگاهی برسد.
دریافت‌کنندگان جایزه باربد
اما در بخش آهنگسازی موسیقی کلاسیک جایزه باربد مشترکاً به‌علیرضا مشایخی برای آلبوم «سپکتروم» و کارن کیهانی برای آلبوم «باغ بی‌برگی» اهدا شد. در بخش آهنگسازی موسیقی بی‌کلام ایرانی و موسیقی تلفیقی بی‌کلام میلاد درخشانی برای آلبوم «حرف بزن» جایزه باربد را دریافت کرد. همچنین در بخش آهنگسازی موسیقی با کلام ایرانی جایزه باربد به کاوه صالحی برای آلبوم «این هم حکایتی است» رسید.
در بخش خوانندگی آلبوم با کلام ایرانی علیرضا قربانی برای آلبوم «فروغ» به‌عنوان بهترین خواننده، جایزه باربد را دریافت کرد. قربانی پس از دریافت این جایزه پشت تریبون قرار گرفت و گفت: در هنر چیزی به‌عنوان جایزه و رتبه‌بندی خیلی صادق نیست و جایزه همواره در اولویت‌های بعدی هر هنرمندی قرار می‌گیرد؛ بنابراین گرفتن این جایزه برای من چندان جای خوشحالی ندارد چون همه هنرمندانی که در این فضا حضور دارند شایسته دریافت جایزه هستند. در بخش آهنگسازی موسیقی تلفیقی بی‌کلام گلنوش صالحی برای آلبوم «۱۰ تیر» جایزه باربد را دریافت کرد. در بخش موسیقی دستگاهی بی‌کلام نیز جایزه باربد به قاسم رحیم‌زاده برای آلبوم «آواز رود» اهدا شد. در بخش خوانندگی موسیقی دستگاهی با کلام نیز هیأت داوران هیچ آلبومی را حائز دریافت جایزه باربد ندانست و سالار عقیلی برای آلبوم «میهن وطنم خوش‌تر» و وحید تاج برای آلبوم «در عشق زنده باید» لوح تقدیر دریافت کردند. در بخش ناشر برتر نیز امیرعباس ستایشگر، جایزه برتر این بخش را دریافت کرد.در بخش آهنگسازی موسیقی پاپ نیز جایزه باربد به کاوه یغمایی برای آلبوم «ناگهان رفته» تعلق گرفت. ضمن اینکه در بخش خوانندگی موسیقی پاپ نیز مهدی یراحی برای آلبوم «آینه قدی» جایزه باربد را دریافت کرد. بخش دیگر این مراسم به تقدیر از اهالی رسانه اختصاص داشت. همچنین در این مراسم از تمام آثار هنری ابراهیم قادری (خواننده 87 ساله کردزبان) و فرج علیپور (خواننده و نوازنده مطرح لرستان) تقدیر شد.
سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سید محمد مجتبی حسینی معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرزاد طالبی مدیر کل دفتر موسیقی وزارت ارشاد، احمد مازنی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس، فاطمه ذوالقدر نماینده مردم تهران در مجلس، محمدعلی ابطحی، مظفرشفیعی، هوشنگ کامکار، محمد سریر، میلاد کیایی، داود گنجه‌ای، بیژن بیژنی، داریوش پیرنیاکان و... از میهمانان این مراسم بودند.


یادداشت
رعایت حق کپی رایت حق الناس است

حجت‌الاسلام احمد مازنی
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی
در نظام جمهوری اسلامی ایران مرز بین درست و نادرست قانون است و در واقع این مرز پاسخ به دغدغه‌هایی چون هنجارها و ناهنجاریی‌ها وموازین شرعی وغیر شرعی است. بنابراین اگر موازین قانونی رعایت شود منعی برای اجرای موسیقی بانوان و آقایان وجود ندارد وحاشیه‌هایی هم که دراین باره شکل گرفته عمدتاً حاشیه‌های سیاسی است. یعنی بعضی از این اتفاقات در یک دوره زمانی و دریک دولت انجام گرفته و نقدی برآن وارد نبوده اما دردولت ودوره دیگر انتقادات جدی برآن بوده و به عقیده من با رعایت مرز قانون و رعایت انصاف در قضاوت‌ها این مشکلات پیش نخواهد آمد. درمورد موسیقی هم همیشه این مشکلات و قضاوت‌ها وجود داشته اما با تصویب سند موسیقی قطعاً این مسائل برطرف خواهد شد. ما به‌عنوان کمیسیون فرهنگی و کمیته فرهنگ و هنر و رسانه دراین باره اعلام آمادگی می‌کنیم و اگر نیاز به وضع قانون یا اساسنامه‌ای از سوی مجلس باشد از هر گونه حمایت و پشتیبانی دریغ نخواهیم کرد.
درمورد قانون کپی رایت هم بارها با دوستان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و هنرمندان سخن گفته شده و اعلام کرده‌ایم اگر نقضی در قوانین موجود است پیشنهاد بدهید. حال این پیشنهاد می‌تواند از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دولت به‌صورت لایحه باشد یا از طریق خانه‌های هنرمندان و تشکل‌های صنفی نمایندگان عنوان شود. اما این درخواست ما تاکنون بی‌پاسخ مانده است و هر از چند گاهی در محافل یا رسانه‌ها می‌شنویم که این دغدغه‌ها همچنان وجود دارد. من این دغدغه را جدی می‌دانم. بحث رعایت قانون کپی رایت حق الناس و شرعی است.دزدی کردن تنها بالا رفتن از دیوار مردم نیست بلکه رعایت نکردن قانون کپی رایت هم سرقت است.